Onuncu yılına girmesi, iç savaşın Suriye’ye dönük bir muhasebesini yapmak, genel bir döküm çıkartmak açısından önemli bir fırsat sunuyor.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi’nin (OCHA) bu vesileyle yaptığı açıklamada paylaştığı veriler iç savaşın insani maliyetinin bütün boyutlarını çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor.
Buna göre, 2020 yılı itibarıyla 5.6 milyon Suriyeli mülteci olarak yurtdışında yaşamaktadır. İçişleri Bakanlığı’nın 5 Mart tarihli tablosuna göre, bu toplamın 3 milyon 589 bin 289’u Türkiye’de ‘geçici koruma’ statüsü altındadır. Yani dünyadaki Suriyeli mültecilerin yüzde 64’ü Türkiye’de yerleşiktir.
OCHA’ya göre, savaş nedeniyle ülke içinde yer değiştirmek zorunda kalanların sayısı ise 6.1 milyondur. Her iki kategoriyi topladığımızda 11.7 milyon rakamına ulaşıyoruz. İç savaşın başlangıcı öncesinde Suriye’nin nüfusunun 21 milyon dolayında tahmin edildiği hesaba katılırsa, nüfusun yarıdan fazlası ya yer değiştirmiş ya da ülke dışına çıkmıştır.
Resmi bir rakam bulunmamakla iç savaşta ölenlerin toplamı 2016 yılında BM yetkilileri tarafından bir tahmin olarak 400 bin dolayında gösterilmişti. Toplam insan kaybı geçen süre içinde bu rakamın üstüne çıkmıştır.
BM İnsan Hakları uzmanlarının hazırladığı raporda, Yemen hükümet güçleri ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin yanı sıra Şii Husi militanlarının sivil ölümlerinin önüne geçmek adına herhangi bir çaba harcamadığı ifade ediliyor.
Suudi Arabistan öncülüğündeki hava operasyonlarında okulların, pazar yerlerinin ve hastanelerin hedef alındığı, bu saldırılarda bugüne kadar binlerce sivilin öldürüldüğü de raporda yer alan bilgiler arasında.
BM yetkilileri, koalisyon güçlerinin uyguladığı hava ve deniz ablukasının da ülkeye insani yardım girişini engellediği için savaş suçu sayılabileceğine işaret ediyor.
Hazırlanan raporun Eylül ayı içinde Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’ne sunulması bekleniyor.
Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyon ise BM’nin raporunu incelenmesi için hukuk ekibine iletildiğini açıkladı.
Dün Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon tarafından yapılan bir açıklamada BM’nin Yemen krizine yaklaşımı eleştirilmiş ve Husilerin kontrolündeki bir bölgeye düzenlenen iki hava operasyonunda onlarca çocuğun öldürüldüğü iddiaları yalanlanmıştı.
Koalisyon sözcüsü Turki el Malki, ‘BM’nin elde ettiği bilgiler isyancıların uydurmalarından ibaret’ demişti.
2015’ten bu yana devam eden Yemen savaşı, yüzbinlerce sivilin evlerini terk etmesine yol açmış ve büyük bir insani krizin yaşanmasına neden olmuş durumda.
İran tarafından desteklendiği iddia edilen Şii Husiler ülkenin Batı’sını kontrol altında tutuyor.
Husileri İran’ın bir uzantısı olarak gören Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon savaşın başlamasıyla birlikte Riyad’a kaçan Cumhurbaşkanı Abdurrabu Mansur Hadi hükümetini destekliyor.
Yemen savaşında bugüne kadar yaklaşık 10 bin kişi hayatını kaybetti. BM can kayıplarının neredeyse üçte ikisinin siviller olduğunu söylüyor.
BM ayrıca ülkede 22 milyon kişinin acil insani yardıma muhtaç olduğunu da vurguluyor ve ablukanın kaldırılıp yardımın ülkeye girişine izin verilmesi çağrıları yapıyor.
3- FİLİSTİN DRAMINI “ÇAĞIN EN BÜYÜK AHLÂKÎ SORUNU” OLARAK NİTELEYEN MANDELA’NIN TORUNU: “FİLİSTİN SATILIK DEĞİLDİR.”
ADALETİN PAZARLIĞI OLMAZ
İslam İşbirliği Teşkilatı öncülüğünde BM’nin Cenevre Ofisinde düzenlenen sempozyumda konuşan Mandla Mandela, “Filistin satılık değildir. Özgürlük, adalet, eşitlik ve barış müzakere dahi edilemez” dedi.
DEŞİFRE ETMEYE DEVAM
Dedesİnİn Filistin sorunu için “çağın en büyük ahlakî sorunu” dediğini aktaran Mandela, İsrail vahşetine sessiz kalınamayacağını belirtti ve STK’lara çağrı yaptı: “İsrail’in insanlık suçlarını deşifre etmeyi sürdürün.”
***
İsrail vahşetine sessiz kalınamaz
Güney Afrika’nın ilk siyahÎ Devlet Başkanı Nelson Mandela’nın torunu Mandla Mandela, İsrail’in “vahşetine” karşı sessiz kalınamayacağını söyledi.
Güney Afrika’nın ilk siyahî Devlet Başkanı Nelson Mandela’nın torunu Mandla Mandela, İsrail’in, Filistinlilere karşı “vahşetine” sessiz kalınamayacağını belirterek, “Kudüs ve Batı Şeria’nın işgalini meşrûlaştırmaya çalışan hiçbir referansı kabul etmemeliyiz. Filistin satılık değildir. Hürriyet, adalet, eşitlik ve barış müzakere dahi edilemez.” dedi. İslâm İşbirliği Teşkilâtı’nın (İİT) öncülüğünde Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi’nde, Filistin konulu sempozyum düzenlendi. İİT Genel Sekreterliği Filistin ve Kudüs İşleri Bölümü Direktörü Ali Goutali, burada yaptığı konuşmada, “İsrail’in ırkçı işgalini ve adaletsizliklerini sona erdirmek için başta BM İnsan Hakları Konseyi olmak üzere uluslar arası toplum, somut adımlar atmalı ve kararlar almalıdır.” ifadesini kullanarak, “İsrail’in ırkçı kanunlarını, politikalarını ve eylemlerini”, dünya kamuoyuna teşhir etmeyi sürdüreceklerini vurguladı. İsrail’deki insan hakları suçları ve ihlallerine karışan suçluların cezalandırılması için ellerinden geleni yapacaklarını kaydeden Goutali, İsrail’e, bir an evvel Filistin’deki işgaline son vermesi ve ırkçı politikalarından vazgeçmesi çağrısında bulundu.
“İsrail’i deşifre etmeye devam edin”
İşgal altındaki Filistin topraklarında her gün süregelen İsrail’in ırkçı ayrımcılığına karşı tüm STK’ların farkındalık oluşturmaya devam edeceğine olan inancını dile getiren Mandela, STK’lere, sosyal medya platformlarından, “İsrail’in, Filistinlilere karşı uyguladığı acımasız tutumunu, insan hakları ihlâllerini ve insanlığa karşı suçlarını” deşifre etmeyi sürdürme çağrısı yaptı.Mandela, İsrail hapishanelerinde aralarında çocuk ve kadınların da bulunduğu siyasî tutukluların serbest bırakılması için uluslar arası toplumun daha fazla sesini yükseltmesini istedi. Dedesinin, Filistin sorunundan “zamanımızın en büyük ahlaki sorunu” olarak bahsettiğini dile getiren Mandla Mandela, İsrail’in “vahşetine” karşı sessiz kalınamayacağını belirtti. Mandela, 7-8 yaşındaki Filistinli çocukların İsrail tarafından tutuklanmasına ses çıkarmayan ülkelere de tepki göstererek, “Bu çocukların acilen serbest bırakılmasını öngören kampanyaları desteklemeliyiz.” diye konuştu.
4- Afrika
Yüz milyonlarca çocuk susuz
UNICEF’in raporuna göre dünya üzerindeki 36 ülkede “aşırı su sıkıntısı” yaşanıyor. Üstelik iklim değişiminin mevcut kötü durumu daha kötüleştirileceği uyarısı yapılıyor. Susuzluktan en çok etkilenenler ise çocuklar.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), 22 Mart Dünya Su Günü dolayısıyla dünyada suya erişim konusunda yaşanan mevcut durumu gözler önüne seren raporunu açıkladı. Bir insan hakkı olan suya erişim hakkının, birçok ülkedeki milyonlarca insan için mümkün olmadığına dikkat çekildi.
New York’ta açıklanan UNICEF’in raporunda sunulan verilere göre, dünya genelinde yüz milyonlarca çocuk, yeteri kadar su içemiyor. Örgüt raporunda, gelecek on yıllarda durumun daha da vahim bir hal alacağı endişesini, “2040 yılına kadar yaklaşık 600 milyon çocuk sınırlı su kaynaklarıyla yaşamak zorunda kalacak” sözleriyle aktardı.
UNICEF, ‘sürekliliği olacak’ bir su krizi yaşanacağı tahminine yer verdiği raporda, iklim değişikliği nedeniyle gelecek 20 yılda durumun daha da kötüleşeceğini vurguladı. Örgüt, dünyada 36 ülkede aşırı bir su sıkıntısı yaşandığına ve bunun “korkunç etkileri” olduğuna dikkat çekti.
Su sıkıntısı yaşanan ülkeler içinde durumun başka hiçbir yerde Etiyopya, Nijerya, Somali, Güney Sudan ve Yemen’in bazı bölgelerindeki kadar vahim olmadığı vurgulandı. Gelecek yıla kadar sadece Etiyopya’da, dokuz milyondan fazla kişinin temiz suya erişimi olamayacağı bilgisi aktarıldı. Etiyopya’da su sıkıntısının yanı sıra 1 milyon 400 bin çocuk yetersiz beslenme nedeniyle de açlık kriziyle karşı karşıya bulunuyor.
Dünya Su Günü kapsamında açıklanan raporda ayrıca dünya genelinde kız çocuğu ve kadınların günlük 200 milyon saati suya erişimi sağlamak için harcadıklarını belirtti. UNICEF, suya erişimi zorlaştıranın sadece kuraklık olmadığı bilgisine de yer vererek, iklim değişikliğinin bu konuda farklı etkilere yol açtığı belirtildi. Küresel ısınmanın, tatlı su kaynaklarını tuzlandıran etkilere, aşırı sıcaklığın yanı sıra sel baskınlarına da yol açması nedeniyle su kaynaklarının zarar gördüğü bilgisinine yer verildi.
UNICEF’in dünyadaki su kaynakları konusundaki raporunun adı “Geleceğe susamış: Su ve çocuklar değişen bir iklimde” başlığını taşıyor. Raporda, iklim değişikliğinin sadece bir çevre krizi değil aynı zamanda çocuklara yönelik de bir kriz olduğu belirtilerek, “suya erişimin bir insan hakkı olduğuna” bir kez daha dikkat çekildi.
UNICEF, Kuzeydoğu Nijerya, Somali, Güney Sudan ve Yemen’de ileri seviyede beslenme yetersizliği sorunu yaşayan çocukların aynı zamanda su kesintisi, yetersiz sanitasyon, kötü hijyen uygulamaları ve salgın hastalıklar gibi tehditlerle de karşı karşıya olduğunu açıkladı.
Kıtlık tehdidindeki dört ülkede yaklaşık 27 milyon kişi güvenli olmayan su kullanıyor. Bu sular yetersiz beslenme sorunu yaşayan çocuklarda ishal kaynaklı ölümcül hastalıklara yol açabiliyor.
Konuyla ilgili bir açıklama yapan UNICEF Acil Durum Programları Direktörü Manuel Fontaine “Yetersiz beslenme, kirli su ve elverişsiz sanitasyon gibi koşulların birleşmesi çok sayıda çocuğun bir türlü iyileşemediği kısır bir döngüye sebep oluyor” dedi. Fontaine açıklamasında şu ifadelere yer verdi: “Güvenli olmayan su beslenme yetersizliğine yol açabildiği ya da durumun daha da kötüleşmesine sebep olabildiği için, çocuklar ne kadar besin alsalar da, içtikleri su güvenli olmadıkça iyileşemezler.”
Somali’de su, sanitasyon ve hijyene erişim ihtiyacı duyan kişi sayısının önümüzdeki haftalarda 3,3 milyondan 4,5 milyona, yani toplam nüfusun yaklaşık üçte birine ulaşması bekleniyor. Su kaynaklarının önemli bir bölümü kurumuş veya kirlenmiş durumda, tuvaletler yetersiz ve su yoluyla bulaşan hastalıklar ise çok hızlı bir şekilde yayılıyor. 2017’nin başından bu yana 13 binin üzerinde kolera ve ileri seviyede sulu ishal vakası bildirilirken, geçen senenin aynı dönemiyle kıyaslandığında bu hastalıklarda yaklaşık beş kat artış gerçekleştiği görülüyor. En ücra bölgelerde su fiyatları altı kat artışla en yoksul ailelerin karşılamayacağı düzeylere ulaşmış durumda.
Güney Sudan’da 5,1 milyon kişi güvenli suya, yeterli sanitasyona ve hijyene erişemiyor. Ülkedeki su dağıtma noktalarının yarısı hasarlı veya yerle bir edilmiş halde bulunuyor. Mevsimsel kuru hava sonucu yeraltı su düzeylerinin düşük olması su kullanımı için insanlar ve hayvanlar arasındaki rekabeti artırıyor ve bu da sınırlı sayıdaki su kaynaklarının aşırı derecede kullanılmasına yol açıyor. Sanitasyon tesislerinin yetersizliği ve kötü hijyen uygulamaları da hastalıkların yayılmasına sebep oluyor. 2016’nın Haziran ayında meydana gelen kolera salgını sonucu 5 binin üzerinde kişi bu hastalığa yakalandı ve bunlardan 100’ü hayatını kaybetti.
Yemen’de süren çatışmalar ve kitlesel göçler sonucu en az 14,5 milyon kişi yeterli içme suyuna ve temel sanitasyon ile hijyen koşullarına erişemezken, su altyapısı da büyük zarar gördü. 2016’nın Ekim ayında ortaya çıkan kolera ve ileri seviyede sulu ishal salgını 22 bin 500 şüphelenilen vaka ile 106 ölüme sebep olurken halen daha yayılmaya devam ediyor. Yaklaşık 2 milyon çocuk, çatışmalar başlamadan önce bile beş yaş altı çocuk ölümleri nedenlerinde ikinci sırada olan ishal kaynaklı hastalık riskiyle karşı karşıya. Ülkedeki ana sağlık sisteminin çökmenin eşiğinde olması da milyonlarca çocuğun hayatını tehlikeye atıyor.
